Uw viervoeter opvoeden is een fulltime job!

Hondenleven/Oktober 2011, (Oorspronkelijk gepubliceerd in het tijdschrift Hondenleven, met toestemming van de auteur overgenomen op deze website)
Tekst: Judith Lissenberg, fotografie: Ron Baltus, met dank aan Hermina Stout

Het is de frustratie van menig hondentrainer: Eigenaren die verzuchten dat hun puppy na een paar weken nog steeds niet luistert. Maar gehoorzaam worden en een band krijgen gaan niet vanzelf. Uw hond opvoeden, dat is een fulltime job!

Eindelijk, een puppy! In gedachten zie je jezelf al heerlijke strandwandelingen maken. Jij en je hond, samen langs de waterlijn… Maar dat romantische beeld raakt vaak al snel verstoord. Niks dream team, helemaal geen leuke strandwandeling, vaak zelfs niet eens een relaxed blokje om. Want hondjelief blijkt niet te luisteren, trekt aan de riem, lijkt alles leuker te vinden dan zijn baas en neemt dus als het even kan de benen.

Hij luistert niet!

Hondentrainer Hermina Stout krijgt die vraag regelmatig te horen. ‘Onlangs kwam er weer iemand met een pup van vijf maanden’, vertelt ze. ‘Met als klacht: “Hij luistert niet.” Deze eigenaar heeft me al een paar keer verteld dat zijn hond zo druk is, bijt en allemaal dingen doet die hij niet wil. “Vind je dat gek?”, vraag ik dan. “Je hebt het over een puppy! Dat is nog geen kant-en-klare hond!” Hoe vaak mensen niet zeggen: “Ja, maar hij moet nu wel doen wat ik zeg.” Maar zo werkt het niet.’

Waar blijft nou die superhond?

Veel eigenaren verwachten van een pup dat hij het op een gegeven moment ‘toch gewoon moet gaan doen’.
Hermina: ‘Men wil een goed luisterende hond hebben, een Lassie, Rex of Snuf. Die heb je echter niet na een puppycursus van tien lessen, daar moet je een heel traject voor doorlopen. Wil je die heel fijne, goed luisterende hond krijgen, dan ben je twee tot drie jaar aan het investeren. Maar je merkt helaas dat mensen daartoe vaak niet meer gemotiveerd zijn als de hond vier, vijf maanden oud is en het nieuwtje er een beetje af is.’

‘Na een puppycursus van tien lessen heb je nog geen Lassie, Rex of Snuf.’

Superbaas

Een superhond krijg je dus niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen. Een superhond vraagt om een superbaas, zeker tijdens de puppytijd en de puberteit, periodes die door eigenaren vaak als erg zwaar worden ervaren.
Hermina: ‘Wij willen graag een gehoorzame hond die luistert als hij geroepen wordt en netjes met ons meewandelt. Maar een pup doet al die dingen niet! Die wil rennen, snuff elen. En een puberhond heeft zijn hoofd er door de opspelende hormonen al helemaal niet meer bij. Er zit dan een heel groot gat tussen wat wij willen en wat de hond wil. Wij moeten hem daarom heel goed begeleiden, en dat is een proces van veel geduld hebben, uitleggen en herhalen.’

Mensen vertellen hun hond vaak vooral wat hij niet mag, maar het opvoeden gaat volgens Hermina zó veel sneller als we in plaats daarvan belonen wat we wél graag willen zien. ‘Kijk eens naar je hond. Hij doet vast al wel dingen die jij
graag ziet. Vertel hem eens wat vaker dat je daar heel blij mee bent. Beloon alle aandacht die hij voor je heeft. Je zult merken dat zowel je hond als jij daar veel gelukkiger van worden!’

Zit, af, blijf, hier!

We richten ons in de hondentraining vaak nog te veel op het moeten gehoorzamen en de klassieke oefeningen als zit, af, blijf en hier, vindt Hermina, en te weinig op het opbouwen van een goed onderling contact. ‘Wij zijn opgevoed met
de gedachte dat een hond moet luisteren. Mijn ervaring is dat een hond graag wil luisteren, maar hij moet wél een reden hebben om naar je te willen luisteren. Hij vindt het, net als wij, helemaal niet prettig om gecommandeerd te worden en steeds maar opdrachten te krijgen. ’Een hond kan pas leren en luisteren als hij daarvoor openstaat, en lekker in zijn vel zit. ‘Je moet je hond veiligheid, duidelijkheid en vertrouwen kunnen bieden, en hem de tijd geven om te leren en zich te ontwikkelen. Leer voelen wat je hond voelt, weet wat hij leuk vindt en wat hij aan begeleiding nodig heeft, ontdek wat zijn motivatie en drijfveren zijn. In omgang met de hond draait het eigenlijk niet om wat jij wilt dat de hond moet kunnen, maar om wat de hond nodig heeft om iets voor jou te willen en kunnen doen.’

De moeite waard

Je moet dus zorgen dat je voor je hond niet dat lastige, beperkende uiteinde aan de andere kant van de riem, maar de leukste baas van de wereld bent. Dat kan door spelenderwijs samen allerlei leuke oefeningen te doen, met de nadruk
op spelenderwijs, samen en leuk. Zo kun je ontspannen bouwen aan een mooie band met je hond. Waardoor die ontdekt: ‘Wauw! Mijn baas is leuk en de moeite waard om naar te luisteren, en hij helpt me altijd. Als ik het even niet meer weet, kan ik altijd bij hem terecht.’ Volgens Hermina valt het echter niet altijd mee om mensen gewoon leuk met hun hond bezig te laten zijn. ‘Dan zeggen ze, als ze bij mij op les komen: “Het is hier wel een speeltuin, zeg.”
Of: “We willen hem geen kunstjes leren, hoor! We hoeven geen circushond te hebben.” Terwijl honden dat juist zo geweldig vinden! Mensen zijn, merk ik, vaak meer met hun eigen plezier bezig dan met dat van hun hond. Als wij al geen aandacht hebben voor de dingen die onze hond leuk vindt om met ons te doen, hoe kun je dan aandacht terug verwachten? Dan gaat die hond inderdaad zijn eigen ding wel doen.’

Compleet normaal

‘Waldo is een Soft Coated Wheaten Terrier van tien weken. Zijn dagelijkse bezigheden bestaan voornamelijk uit het terroriseren van zijn baasjes. Terwijl die vertellen over de rampzalige weken die ze achter de rug hebben, komt Waldo de woonkamer binnenlopen met de afstandsbediening van de televisie in zijn bek. “Dat bedoel ik nou!”, roept zijn baas. Ik heb tijdens mijn loopbaan niet eerder zo mijn best moeten doen om mensen te overtuigen dat zij echt een normale pup hadden.’
(Fragment ‘Uit Red mijn baas!’ van hondengedragstherapeut Arnoud Busscher)

Worden, én blijven

Superbaas moet je niet alleen worden, maar ook blijven. ‘Honden willen zo graag met ons samenwerken, ze vinden dat zo leuk’, zegt Hermina. ‘Het is heel jammer dat mensen vaak toch stoppen met de training. Iedereen roept: “Later wil ik met mijn pup beslist dit of dat gaan doen!”, maar in de praktijk komt het er vaak niet van. Toen ik startte met een nieuwe sport- en spelles, heb ik dertig oud-cursisten van de puppycursus die destijds heel enthousiast waren aangeschreven om te zeggen dat ik nieuwe leuke dingen ging doen. Er heeft er precies één gereageerd. Waar blijft nou die superhond? Die komt er, maar je moet dus wel even volhouden.

Hermina: ‘Verwacht gewoon niet te veel van de eerste twee jaar van je hond, de rust komt pas als hij volwassen is. Accepteer je jonge hond zoals hij is,
geniet van zijn ontwikkeling. Geef hem de kans te kunnen uitgroeien tot de hond die je graag wilt hebben en ontdek hoe leuk het is om met hem te blijven werken.

Spelenderwijs, samen en leuk bezig zijn: daar draait het allemaal om! Jij hebt de bouwstenen in handen, bouw aan een mooie relatie. Even geduld a.u.b., en dan heb je een supermaatje voor het leven!’

Noot van Hondadvies:

Het artikel is geschreven over puppy’s. Maar de ervaring leert dat het evengoed geldt voor nieuwe baasjes van een asielhond of herplaatser.